نقش قارچهای میکوریزا در کشاورزی

قارچ های میکوریزا  ازجمله فراوانترین قارچ های همزیست  با  گیاهان هستند  که  به سودمندیهای فراوان ، مانند تولید کودهای بیولوژیکی قابل جذب کردن عناصرغذائی بخصوص فسفر و مبارزه ی  بیولوژیکی  با  آفات  محصولات  زراعی  و باغی  دارای  جایگاه  ویژه ای درکشاورزی هستند . بعضی میکروارگانیسمها ازنظر بیولوژیکی درکشاورزی ازارزش بالائی برخوردارند و میتوان ادعا کرد که ابزار یک کشاورزی پایدار هستند وازجمله درتولید کودهای بیولوژیکی ، قابل جذب کردن عناصرغذائی و مبارزه بیولوژیکی با دشمنان طبیعی محصولات زراعی نقش دارند.

همزیستی میکوریزائی رابطه ای پویا و مسالمت آمیز بین سیستم ریشه ای  گیاه و دسته ای خاص ا زقارچ های خاکزی به نام   Mycorrliza(VAM)  Veshcular  Arbuscular  فراوانترین و معمولترین قارچهای همزیست در خاک بوده و قادرند با بیش از 90% گونه های گیاهی ارتباط همزیستی برقرار کنند . بیشترین اثر سودآور قارچهای میکوریزائی بهبود  وضع تغذیه ی گیاه میزبان بخصوص درمورد فسفر است . این قارچها درخاکهائی که غلظت عناصر غذائی آنها (به ویژه فسفر ) کم تا متوسط باشد ، قادرند  نیاز فسفری  گیاه میزبان را تامین کنند بطوریکه  نیازی  بمصرف کودهای شیمیائی فسفره نباشد از اینرو به قارچهای میکوریزا " کود بیولوژیکی " نیز گفته میشود . این قارچها در شرکت با یک  تعامل سه گانه خاک – قارچ – گیاه قادرند فوائد دیگری را برای گیاه میزبان فراهم کنند  که اهم آنها عبارتند از :  افزایش مقاومت گیاه به امراض ، تشدید  تثبیت بیولوژیکی نیتروژن ، افزایش  مقاومت گیاه  در مقابل خشکی  و تشدید میزان فتوسنتز .

ازجمله محدودیتهای موجود در گسترش استفاده از میکوریزا برای افزایش رشد گیاهان میتوان  به رشد  نسبتا  آهسته  قارچهای  اکتومیکوریزا  ( میکوریزای خارجی )  و خصوصیت منحصر به فرد این قارچها اشاره کرد که تولید انبوه مواد تلقیحی حاصل از انرا محدود میکند . درصورتیکه بتوان هاگهای قارچهایVAMرا واداربه رشد درمواد غذایی و تولید میسلیومهای فراوان کرد این امکان وجود دارد که بتوان در عمل تلقیح از باکتریهای تثبیت کننده ی نیتروژن وقارچهای VAM بطور مشترک در مقیاس گسترده ای استفاده کرد .اگر بتوان با کمک مهندسی ژنتیک ژنهای ناقل تثبیت نیتروژن (ژنهای نیف ) را به قاچهای VAM منتقل کرد ، میتوان دو خصوصیت  مهم  عمل  تثبیت  بیولوژیکی  نیتروژن  و   افزایش  حلالیت  فسفات  را  در یک میکروارگانیسم ایجاد کرد. این توانائی بیولوژیکی هنوز در حد یک اندیشه و تفکر است و  شاید در اینده ای نه چندان دور به واقعیت بیانجامد.

                                         منبع : ماهنامه علمی – تخصصی کشاورزی زیتون

                                                             ویژه نامه شماره 9