بزرک یا کتان با نام علمی Linum ustatissimum گیاهی است یکساله از تیره کتان (Linaceae) که بصورت بوته ای ایستاده رشد می کند .
ریشه مستقیم بزرک و کتان نفوذ عمقی به داخل خاک نداشته و بیشتر در لایه فوقانی خاک پراکنده است .
میوه بزرک و کتان بصورت کپسول یا غوزه کوچکی است .
سازگاری: بزرک و کتان محصولی است سرمادوست که همانند گندم در بهار و نیز در پائیز ( بسته به سرمای زمستان ) کاشته می شود . گیاهچه سرمای زیر صفر ( 4- تا 6- درجه سانتیگراد ) و بوته های استقرار یافته سرمای نسبتاً شدید ( تا 10- درجه سانتی گراد ) را بخوبی تحمل می کند . اما گیاه بعد از گلدهی به سرما حساس می شود .
بزرک و کتان ماهیتا بلند روز می باشد.
کود شیمیایی: مقدار 45 الی 60 کیلوگرم ازت و 35 تا 45 کیلوگرم اکسید فسفر برای هر هکتار زمین بزرک مناسب می باشد .
تولید هر تن الیاف به حدود 80 کیلوگرم ازت ، 70 کیلوگرم اکسید پتاسیم و 40 کیلوگرم اکسید فسفر نیاز دارد .
تاریخ کاشت: تاریخ کاشت بزرک و کتان تحت تأثیر دو عامل سرما و زمان توسعه علهای هرز قرار دارد
کنترل علفهای هرز: کنترل علفهای هرز بزرک و کتان با عملیات تهیه بستر ، تناوب زراعی با محصولات وجینی ، تراکم بالای بوته و استفاده از علف کشها انجام می شود . علف کشهائی مانند MCPA , Diallate , TCA , Diuron بصورت قبل از سبز شدن قابل استفاده است . علف کشهائی مانند DNOC , MCPA را می توان برای کنترل علفهای هرز مزرعه تا قبل از شروع رشد جوانه گلها استفاده نمود .
آفات و امراض: آفت اختصاصی بزرک با خسارت اقتصادی در ایران گزارش نشده است . از بیماریهای مهم بزرک در ایران زنگ کتان است . عامل بیماری قارچی است به نام علمی Melampsora lini که بخصوص در نواحی مرطوب خسارت زیادی وارد می سازد . علائم اولیه بیماری بصورت لکه های نارنجی رنگی از اسپور قارچ بر روی ساقه ها ، برگها و گلها می باش د. این اسپورها توسط باد انتشار می یابد . در اواخر فصل ، لکه های سیاه رنگی در محل لکه های نارنجی پدیدار می شود . لکه های سیاه در حقیقت اسپورهائی است که همراه با بقایای گیاهی از سالی به سال دیگر انتقال می یابد .
برداشت: بزرک را هنگامی برداشت می کنند که بیش از 75 درصد کپسولها رسیده باشد کپسول و دانه رسیده قهوه ای رنگ بوده و دانه در کپسول بحالت آزاد تکان می خورد . بزرک را می توان به کمباین غلات برداشت نمود .
کنف با نام علمی Hibiscus cannabinus L. گیاهی است یکساله از تیره پنیرک (Malvaceae)
میوه کنف بصورت کپسول است .
سازگاری: کنف از محصولات نواحی گرم و مرطوب است . به یخبندان حساب و به یک فصل رشد بدون یخبندان حداقل 200 روزه نیاز دارد .
کنف ما هیتا گیاهی کوتاه روز است ولی حساسیت آن به طول روز کمتر از لوبیا روغنی است .
نیاز کنف به آب زیاد است .
کنف به شوری خاک نسبتاً مقاوم است .
تناوب زراعی: کنف از گیاهانی است که حاصلخیزی خاک را به شدت مورد استفاده قرار داده و خاک را ضعیف می سازد .
از تناوبهای مناسب کنف می توان به تناوبهای زیر اشاره نمود :
شبدر ـ ذرت ـ کنف ـ آیش
شبدر ـ کنف ـ گندم
کنف ـ نخود یا لوبیا ـ ذرت یا برنج ـ آیش
کود شیمیایی: حدود 90 کیلو ازت ، 140 تا 180 کیلوگرم اکسید فسفر و در صورت ضرورت 100 کیلوگرم اکسید پتاسیم برای هر هکتار مناسب است . بهتر است ثلث تا نیمی از کل ازت را قبل از کاشت و بقیه را بصورت سرک و 1 تا 5/1 ماه بعد از سبز شدن به خاک داد .
تاریخ کاشت: حداقل حرارت برای جوانه زدن بذر کنف حدود 13 درجه سانتیگراد است .
عامل دیگری را که می بایستی در انتخاب تاریخ کاشت در نظر گرفت جلوگیری از برخورد تاریخ برداشت با هوای خشک در اول پائیز است .
آفات و امراض: آفتی اختصاصی برای کنف در ایران شناسائی نشده است . ولی بطور کلی آفات کنف با پنبه مشترک است .
منبع:keshavarzi.com
ازت (N) : به طور کلی یونجه نیاز به ازت خود را از طریق رابطه همزیستی با باکتریهای تثبیت کننده ازت به دست یم آورد و استفاده بیش از حد کودهای ازته باعث کاهش عملکرد و افت کیفیت می گردد . در صورت کمبود این عنصر برگها کوچک و نازک و سبز روشن شده و ریشه ها نازک می شوند .
فسفر (P) : این عنصر باعث گسترش سیستم ریشه ای گیاه شده و عملکرد را افزایش می دهد . در اثر استفاده از کودهای فسفره مقاومت گیاه نستب به آفات و بیماریها بیشتر می گردد . در صورتیکه گیاه دچار کمبود فسفر شود برگها به رنگ سبز تیره و یا بنفسش درآمده و از نوک شروع به خشک شدن می کند . همچنین گره زایی متوقف شده و احتمال سرمازدگی در گیاه زیاد می شود .
پتاسیم (K) : حساس ترین عنصر برای یونجه محسوب می شود و باعث افزایش عملکرد می گردد . در صورت کمبود ، ابتدا لکه های سفیدرنگی در حاشیه برگ ظاهر می شود و در نهایت زمینه اصلی برگ زرد و سپس قهوه ای می گردد و حاشیه برگها به صورت شکسته و نامنظم در می آید .
مولیبدن (Mo) : این عنصر در ساختمان آنزیمهای گیاه نقش داشته و به گره زایی کمک می کند . کمبود آن به علت دخالت در واکنشهای احیاء نیترات باعث بروز کمبود ازت می شود . و از علائم دیگر کمبود این عنصر این است که برگها باریک و رنگ پریده شده و شکل برگها از حالت طبیعی حالت می شود . همچنین کم رشدی از سایر عواقب دیگر کمبود این عنصر است .
بر (B) : این عنصر در جوانه زدن گرده و در انتقال آب در گیاه نقش مهمی ایفاء می کند . در صورت کمبود ، میان گره ها کوتاه شدن و گیاه به صورت رزت در می آید . همچنین سیستم ریشه ای ضعیف شده و رشد متوقف می شود .
منبع:keshavarzi.com